Lompat ke konten Lompat ke sidebar Lompat ke footer

Gancaran Kelas 8

 Gancaran / Parafrase




Gancaran utawa parafrase yakuwe ngowahi lan ngudhari wacana wujud tembang utawa geguritan dadi ukara lumrah supaya bisa luwih gampang dengerteni tegese lan karepe. Tembung kang ana ing tembang sering migunakake tembung Kawi sing wis arang deanggo neng basa padinan lan kadhang kala ana tembung- tembung sing degarba (degandheng) dadi siji. Semana uga ukara ing tembang kadhang kala urutane kewalik (baliswara) kanggo mburu guru lagu supaya pas karo pathokan tembang. Mula ora aneh yen ana wong maca tembang utawa geguritan nanging ora paham teges sing dekarepna.

Carane nggancarna tembang yakuwe:

a. Tembung Kawi deganti tembung lumrah (dejarwakake).

b. Ukara kang wewatone baliswara dhapukan tetembungane kudu dewalik.

c. Yen ana tembung garba kudu debalekna maring tembung asale.

d. Bisa kanthi ngurangi utawa nambahi tembung kanggo nglarasake ukara.

Tuladha : 

Gancaran/parafrase tembang Gambuh pada 1 lan2 :

Sekar Gambuh niku pupuh sing kaping sekawan, sing deandharna nggih niku solah bawa utawi tindak tanduk kang keliwat wates utawi keblabasen, nggih niku pakarti ingkang mboten purun nampi pitutur utawi pitedhah kautaman. Ingkang bakale ndadosaken rekaos utawi cilaka, umpami saya dangu saya keblabasen tumindake, bakal boten saged dekendhaleni, semangsa-mangsa ketanggor kalih prekawis ingkang awrat, bakal manggih kapitunan, lan ndadosaken kebiasaan ingkang awon (ala).

Ampun ngantos kebanjur solah bawa utawi tindak tanduk ingkang mboten jujur/ mboten sae sebab menawi  debanjuraken saged damel cilaka lan mboten sae, Ingkang sae niku supados kita sedaya ngupaya utawi usaha  mados pitutur lan pitudhuh ingkang sejatos.


GLADHEN

 Wangsulana pitakon-pitakon ngisor kiye nganggo basa krama!

1. Sapa sing nganggit tembang gambuh kasebut lan apa kalenggahane ?

Wangsulan :..................................................................................................................... 

2. Apa tegese tembung wulangreh ?

Wangsulan :.................................................................................................................... 

3. Isi Serat Wulangreh kaperang dadi 13 pupuh, coba sebutna!

Wangsulan:.......................................................................................................................

4. Sebutna paugeran tembang macapat, banjur jelasna!

Wangsulan :..................................................................................................................... 

5. Tulisna paugeran tembang Gambuh!

Wangsulan:.......................................................................................................................

6. Apa wateke tembang Gambuh?

Wangsulan:.......................................................................................................................

7. Apa sasmitane tembang Gambuh?

Wangsulan:.......................................................................................................................

8. Tembang Gambuh kuwe kanggo nggambarna apa?

Wangsulan:.......................................................................................................................

9. Apa kang diarani parafrase?

Wangsulan:.......................................................................................................................

10. Tulisna carane gawe parafrase / gancaran tembang !

Wangsulan:....................................................................................................................... 


G. Gladhen Nembang

Ayo sinau bareng-bareng tembang Gambuh neng dhuwur kanthi bimbingan bapak/ibu guru. Yen wis paham titi larase, banjur cakepane. Jajal praktekna neng ngarep batir-batirmu sekelas!


Gladhen

1. Gawe parafrase/gancaran tembang Gambuh

Coba tuladha gancaran tembang Gambuh pada 1 lan 2 dewaca lan depahami, banjur kowe gladhen gawe gancaran tembang gambuh pada 3 lan 4! 

2. Nulis pokok-pokok isi tembang Gambuh

Sawise gawe gancaran pada 3 lan 4, banjur gawea dudutan pokok-pokok  isine tembang Gambuh sekang pada 1 tekan 4!

3. Ngandharaken kanthi lisan pokok-pokok isi tembang Gambuh

Hasil garapanmu banjur diandharake neng ngarep kelas, lan kanca batir bisa paring panyaruwe utawa pitakonan.

4. Nanggapi isine tembang Gambuh 

Para siswa aweh tanggapan/pendapat maring isi pokok tembang Gambuh neng sajerone tabel kiye. Tuladha tanggapane kayata: becik, kurang becik, penting, kudu delakoni, kudu desingkiri, kudu detiru, ora perlu detiru, lan sapanunggalane.







B. KASUSASTRAN

PARIKAN
Parikan (Pantun) yakuwe unen-unen utawa rumpakan sing dumadi sekang rong gatra utawa patang gatra lan ngutamakna purwakanthi (runtuting swara). Pola cacahing wandane saben gatra bisa 4-4, 4-8, utawa 8-8.
Parikan dumadi seka
ng rong perangane yakuwe:
1. Ukara purwaka/sampiran,
2. Ukara wos/isi.

Wujude Parikan:
i. Parikan rong (2) gatra 
..................................................( gatra 1 ) purwaka/sampiran
..................................................( gatra 2 ) wos/isi
ii. Parikan patang (4) gatra
..................................................( gatra 1) purwaka/sampiran
..................................................( gatra 2) 
..................................................( gatra 3) wos/isi
..................................................( gatra 4) 

Carane gawe/ngarang parikan:
1. Sing digawe/dikarang lewih dhisit yakuwe wose/isine.
2. Banjur ngarang ukara purwakane/sampirane.
3. Supaya dadi parikan sing apik, deupayakna antara purwaka lan wos duwe cacah wanda (suku kata) sing padha.

Tuladha:
Parikan 2 gatra, pedhotan 4-4
1. Maring sawah, nggolet welut
Dadi bocah, kudu manut
2. Tuku tahu, maring pasar
Dadi guru, kudu sabar
Parikan 2 gatra, pedhotan 4-8
1. Maring kali, nggawa watu karo skuter
Aja lali, nggolet ilmu dimen pinter
2. Maca buku, nganggo kaca mata baca
Ngudi ilmu, supaya uripe mulya
Parikan 4 gatra, pedhotan 4-4
1. Lunga – lunga neng segara
Banjur mancing iwak pari
Purbalingga sing perwira
Kuthane sing katon asri

GLADHEN
1. Parikan neng ngisor kiye pasangana karo isine!
Parikan/Purwaka/Pambuka:
1. Wajik klethik gula jawa
(.....................................................................................)
2. Rujak dulit enake dicampur tahu
(.....................................................................................)
3. Godhong sinom kembang tales
(.....................................................................................)
4. Manuk emprit menclok godhong tebu
(.....................................................................................)
5. Maring sawah tolah toleh
(.....................................................................................)
6. Manuk kutut manggunge ngganter
(.....................................................................................)
7. Nyegat taksi jejer tugu
(....................................................................................)
8. Nyangking ember kiwe tengen
(....................................................................................)
9. Tuku gethuk dibuntel godhong
(....................................................................................)
10. Kembang mawar kembang mlathi
(....................................................................................)

Isine :
a. Isih enom aja males
b. Dadi murid kudune sregep sinau
c. Lewih becik sing prasaja
d. Dadi murid sing sregep sinau
e. Ayo bekti maring guru
f. Yen ra nurut bisa keblinger
g. Dadi bocah kudu soleh
h. Wong sing sabar merak ati
i. Yen kepethuk aja sombong
j. Lungguh jejer  tamba kangen

C. NULIS AKSARA JAWA


Sandhangan Panyigeg Wanda
Sandhangan Panyigeg Wanda sing dibahas neng materi siki  cacahe ana 3 yakuwe layar, cecek, lan wignyan. Coba bocah-bocah gatekna tuladha-tuladha neng ngisor kiye kanthi permati, sabanjure garapen gladhene kanthi percaya diri lan tanggung jawab!






















B. Ukara neng ngisor kiye tulisen nganggo aksara Jawa penerapan sandhangan panyigeg wanda!
1. Cebol anggayuh lintang.
...........................................................................................................................................
2. Gajah ngidak rapah.
...........................................................................................................................................
3. Kalah cacak menang cacak.
...........................................................................................................................................
4. Milih-milih tebu olih boleng.
...........................................................................................................................................
5. Ora obah ora mamah.
...........................................................................................................................................


Tembang gambuh iki salinen nganggo aksara Jawa!


Pitutur bener iku, 
Sayektine apantes tiniru,
Nadyan metu saking wong sudra papeki, 
Lamun becik nggone muruk, 
Iku pantes sira anggo.
Wangsulan:.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................









Posting Komentar untuk "Gancaran Kelas 8"